Ресурстық орталық білім берудің жаңартылған мазмұны жағдайындағы бірыңғай жүйе
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы «Сындарлы қоғамдық диалог-Қазақстанның тұрақтылығы мен өркендеуінің негізі» атты Қазақстан халқына Жолдауында білім беру сапасы проблемаларының маңызды шешімдерінің бірі қала және ауыл мектептері арасындағы білім беру сапасының алшақтығын қысқарту болып табылатынын айрықша атап айтты. Шағын жинақты мектептерді дамытудың басым бағыттарының бірі корпоративтік басқару жүйесін құру, педагогикалық қызметкерлердің мәртебесін арттыру, электрондық оқытуды енгізу, білім беру мазмұнын тұлғалық бағдарлау, нормативтік және қаржылық базаны жетілдіру болып табылады.
Шағын жинақты мектептерді оның мазмұндық, басқарушылық және ресурстық аспектілерін жаңғырту негізінде дамыту ерекше өзектілік болып табылады. Ақмола облысында шағын мектептерді дамыту тұжырымдамасын іске асыру аясында тұрақтылық, әлеуметтік, экономикалық және мәдени даму және ауылды нығайту факторы ретінде оқу – материалдық және кадрлық жарақтандырудың жеткілікті деңгейі бар ірі мектептер базасында ресурстық орталықтар құрылды. Білім және ғылым министрлігі мен білім басқармасының бұйрығына сәйкес облыста 2011 жылдан бастап шағын жинақталған мектептерде оқушылар контингенті 24900 адамды немесе оқушылардың жалпы контингентінің 20% құрайтын 21 ресурстық орталық жұмыс істейді. 368 шағын жинақты мектептің 56 – бастауыш, 133 – негізгі, 179-орта.
Білім беруді және ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған бағдарламасына сәйкес ШЖМ-ды дамыту мен жаңғыртуды қолдаудың мынадай негізгі индикаторлары анықталды: шағын жинақты мектептердің инфрақұрылымын дамыту, білім беру процесінің мазмұны мен технологиясы, сондай-ақ оларды іске асыру шарттары. Семинарда ресурстық орталықтар қызметін ұйымдастырудың үздік тәжірибесін жинақтау және тарату, жаңа педагогикалық идеяларды, ресурстық орталықтарды басқару, әдістемелік және оқу – тәрбие жұмысында инновациялық тәсілдерді іздеу мақсатында ШЖМ дамытудың өзекті мәселелері талқыланды.
Семинарға Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының ШЖМ дамыту орталығының директоры Құдайберген Гүлнұр Серікқызы, Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің ағылшын тілі және оқыту әдістемесі кафедрасының доценті, филология ғылымдарының кандидаты Жукенова Алма Карисовна; шағын жинақты және тірек мектептер мәселелері бойынша облыстық білім басқармаларының мамандары; облыстардың оқу-әдістемелік орталықтарының (кабинеттерінің) басшылары; тірек мектептердің директорларымен қатар Zoom платформасы арқылы «Үздік ресурстық орталық (тірек мектеп)» байқауының жеңімпаздары қатысты.
Отандың білім беру саласында барлық деңгейлерде сапалы білім алуға кеңінен қол жеткізуді қамтамасыз ететін ұлттық модельді дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасалады. Шағын жинақты мектептерді оның мазмұндық, басқарушылық және ресурстық аспектілерін жаңғырту негізінде дамыту ерекше өзектілік болып табылады. Шағын жинақталған мектеп – бұл білім алушылар контингенті аз, жиынтық-сыныптар біріктірілген және оқу сабақтарын ұйымдастырудың өзіндік нысаны бар жалпы білім беретін мектеп. Жалпы, республиканың шағын жинақталған мектептерінде білім беру үдерісін ұйымдастыру туралы ұлттық білім академиясының ШЖМ дамыту орталығының директоры Алтынсарин, Құдайберген Гүлнұр Серікқызы баяндап берді.
Білім беру – тәрбие, мәдени орталық ретінде, сондай-ақ ауылда халықтың нығаюына ықпал ететін фактор ретінде біліктілігі төмен мектептің ерекше мәртебесі жоғары оқу орындарында білікті мұғалімдерді оқытудың маңызды мәселелерін көтереді. Осы мәселе бойынша үлкен және дәйекті жұмысты филология ғылымдарының кандидаты, Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің ағылшын тілі және оқыту әдістемесі кафедрасының доценті Жүкенова Алма Карисовна ұсынды. Облыста ауылдық шағын жинақты мектептерді қолдау үшін 57 магниттік мектеп үшін 21 ресурстық орталық (тірек мектептер) құрылды.
Ресурстық орталықтар біліктілік кадрлары мен заманауи оқу кабинеттеріне ие бола отырып, шағын жинақталған мектептердегі оқушылардың оқу сапасын арттыруға мүмкіндік береді. 2019-2020 оқу жылы «Үздік ресурстық орталық» республикалық семинар – байқауында Ақмола облысы Шортанды ауданы № 3 қазақ орта мектебі бірінші орынға ие болып, жүлдегер атанды. Бүгінгі таңда шағын жиынтық мектептердегі білімділік үдерісті ұйымдастырудың қалыптасқан тәжірибесі бар. Бұл – оқу үдерісін дәстүрден тыс құру, мектептердің ерекшелігін ескере отырып, ауыл жағдайындағы шағын жиынтық мектептерін сақтау мен дамытудың бір моделі – Тірек мектебі болып табылады.
Сондықтан да мұғалімнің кәсіби қызметін жетілдіруде ресурстық орталық әдістемелік қызметінің маңызы зор. Бұланды ауданы «Капитоновка орта мектебі» КММ ресурс орталығының директоры Казкенова Алмагуль Кайлиоловна, «Жаңартылған бағдарлама аясында тірек орталығының қызметі» атты осы орайдағы баяндамасында өз тәжірибесімен бөлісті. Ауыл мектептерінің проблемасы тиімді даму үшін жағдай жасау жөнінде жүйелі шешуді талап етеді. Ауыл мектептері басым біздің облыстың жағдайында оларда оқу қызметін ұйымдастыруда айтарлықтай тәжірибе жинақталған.
Алайда, барлық қиындықтар артта қалды деп айту ертерек болар еді. Бұл проблемалар ұзақ мерзімді және көбінесе таза педагогикалық шеңберден шығады. Бірлесе отырып болашақта қашықтықтан оқыту жағдайында оқу процесін сапалы ұйымдастыру, педагогтердің кәсіби құзыреттілігін арттыру, ресурстық орталықтардың инфрақұрылымын және материалдық-техникалық базаны дамыту мәселелерін шешу қажет. Дәл осы инновациялық сана, педагогтердің инновациялық қызметі қазіргі жағдайда білім беру сапасын жақсарту мәселелерін шешуге көмектеседі.
Семинарды қорытындылай келе шағын жинақты мектептерді жаңартылған оқу мазмұны аясында оқыту барысында қолданыстағы нормативті құқықтық актілердің кейбір тұстарына өзгеріс енгізу бойынша ұсыныс айтылды. Алдағы уақытта Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының әдіскерлерімен бірлескен жұмыс тобы құрылып, осы мәселерді талқылаймыз деген ойдамыз.
Ботакөз Балапайқызы ДҮЙСЕНОВА,
Ақмола облысы білім басқармасы
басшысының орынбасары, Көкшетау қаласы
