Жаңа білім беру технологиялары

Ақпараттық технологиялардың дамуымен әлемде білім беру үдерісін заманауи шындыққа бейімдеу мәселесі тұр. Білім беруді жетілдіретін осындай құралдардың бірі – әлеуметтік желілер. Қазіргі уақытта өзекті мәселелер: Қазақстандағы білім беру үдерісіне әлеуметтік желілерді қосу мүмкіндігі; бұл әдістің отандық топырақта жұмыс істеу ерекшеліктері; білім беру процесінде әлеуметтік желілердің тиімділігі; даму болашағы. Түйінді сөздер: оқу процесі, әлеуметтік желілер, EdTech, қазақстандық білім платформалары.

Қазіргі білім беру процесі жағдайында педагогикалық және білім беру практикасында қолдануға болатын әр түрлі әдістер мен ресурстарды іздеу үздіксіз жүргізіліп келеді. Қазіргі уақытта бұл ресурстарға әлеуметтік желілер кіреді. Бұл құбылысқа деген көзқарас отандық және батыстық зерттеушілер арасында әр түрлі екенін түсіну керек. Біріншіден, бұл мәселе бойынша біздің арнайы әдебиет авторларымыз әлеуметтік желі дегенді бір пікірге келтіре алмайды. Біз білетіндей, интернет – бұл кеңістікте жұмыс істейтін барлық ресурстар желілік сипатта болатын желілік құрылым. Осыған сүйене отырып, әлеуметтік желіні корпоративті электрондық пошта, форум, кәсіпорын ішіндегі электрондық құжат айналымы жүйесі, веб-сайттар мен блогтар жүйесі, бейнеконференциялар немесе білім беру мекемесінде құрылған әлеуметтік желі деп түсінуге болады.

Интернет жағдайындағы «әлеуметтік желі» анықтамаларының кең ауқымынан абстракциялай отырып, біз келесі анықтаманы береміз. Әлеуметтік желілер қызметі – бұл әлеуметтік графиктермен бейнеленетін әлеуметтік қатынастарды құруға, бейнелеуге және ұйымдастыруға арналған платформа, онлайн қызмет немесе веб-сайт. Жалпы, егер әлеуметтік желінің жалпы сипаттамалары туралы айтатын болсақ, онда, әдетте, оған келесі элементтер тән: пайдаланушының жеке деректері көрсетілген жеке профильдер құру мүмкіндігі; қатысушылар арасындағы өзара әрекеттесу мүмкіндігі; топтық жұмыстың арқасында ортақ мақсаттар қоюға және оларға қол жеткізуге болады; ресурстармен алмасу функциясы (хабарламалар, медиа файлдар және тағы да басқалар.

Білім беру саласындағы сарапшылардың көпшілігі әлеуметтік медианы оқушылармен өзара әрекеттесу және білім беру үшін пайдалану ең өзекті бағыттардың бірі деп санайды. Бұл көбінесе жаһандану құбылысына байланысты, өйткені дүниежүзілік білім беру кеңістігі жүйесіне ену өте маңызды, ал екінші жағынан ұлттық білім беру жүйесінің қадір-қасиетін сақтау қажет. Қоғам дамуының қазіргі кезеңінде біз әлеуметтік платформаларды оқыту үдерісіне кеңінен тартудың куәсі болып отырмыз. Нәтижесінде білім беруде әлеуметтік қызметтер мен желілерді қосу оның танымалдылығының шыңында.

Білім беру процесін ақпараттандырудың басты мақсаты – қазіргі заманғы ақпараттық ресурстарды жаңа сапалық деңгейге өтуге мүмкіндік беретін білім беру тәжірибесінде қолданылатын ресурсқа көшіру. Қазіргі заманғы желілік технологиялардың орасан зор педагогикалық әлеуеті бар. Оқу үдерісіне әлеуметтік медианы интеграциялаудың ең танымал тәсілдерінің бірі – нұсқау блогтарын құру. Мұндай интернет-сайттың маңызды артықшылығы тек стационарлық компьютермен ғана емес, сонымен қатар ұялы телефондарды, смартфондарды, планшеттерді пайдалана отырып материалдарды жариялау мүмкіндігі болып табылады.

Электрондық оқыту саласы айтарлықтай танымал, оған мамандандырылған білім беру желілері кіреді. Еліміздегі http:// kundelik.kz немесе https://portal.kundelik.kz/ интернет-порталы көшбасшы болып табылады. Осы әлеуметтік желі аясында мұғалімдер, оқушылар және олардың ата-аналары арасында өзара іс-қимыл жүзеге асады. Пайдаланушылар электронды сынып журналын, оқушының электрондық күнделігін қолдана алады. Сонымен қатар, сайтта қосымша оқыту, сабаққа дайындық кезінде қолдануға болатын қосымша, көбінесе көрнекі материалдар түріндегі кең медиа кітапхана бар.

Оқушылар өздерінің мықты жақтарын тексеріп, мемлекеттік емтиханға алдын-ала дайындалуы үшін порталда оқу әдебиеттерінің кітапханасы, сонымен қатар емтиханды тестілеуге арналған онлайн тренингтер бар. Күнделік үш модульге бөлінген: қашықтықтан оқыту, мектеп құжаттарын басқару және әлеуметтік желі. Оқу үдерісі шеңберінде мектептер мен жоғары оқу орындарының оқытушылары, студенттері Facebook, Twitter, ВКонтакте, Тelegram, WhatsApp сияқты кең профильді әлеуметтік желілерге бет бұруда. Осы бағытта әлеуметтік желілерді қолданудың қаншалықты мақсатқа сай екендігін түсіну үшін статистикаға жүгінейік.

Әлеуметтік желілер отандық білім беру жүйесіне нақты құндылықтарды дамыту тетіктері арқылы айтарлықтай әсер ететіндігін түсіну маңызды. Интернеттің, әсіресе әлеуметтік желілерді дамытудың арқасында ақпаратқа қол жетімділік артып келеді. Бұл туралы электронды қолдануды жақсарту, білім беру жүйесін ерекше қажеттіліктері бар адамдарға неғұрлым қол жетімді ететіндігі туралы айту өте ашық. Мүгедектіктің әлеуметтік моделі мүгедектік кемшілік емес деп болжайды. Мәселе қоғамда әрқашан адамның қажеттіліктерін қанағаттандыра алатын құралдар бола бермейтіндігінде, соның ішінде желілер мен білім беру саласында. Мұндай адамдарды әлеуметтік ағымға қосу тек табиғи себептерге байланысты қиын.

Осы қиындықтарды жеңуге бола ма? Ия, бағдарламалық жасақтаманың барлық түрін және адаптивті шешімдерді құрудың арқасында. Өркениетті қоғам біртіндеп денсаулығына байланысты мүгедектерді оңалту және оқыту үшін ең жаңа ақпараттық және желілік технологияларды қолданудың маңыздылығына ие болды. Қазіргі кезде интернет объективті жағдайларға байланысты қозғалу, қарым-қатынас жасау және ақпарат алу мүмкіндігінен айырылған көптеген адамдардың өмірін жеңілдетудің тиімді әдісі ретінде көбірек таныла бастады. Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде.

Қорыта келе, осылайша, білім беру үдерісіне қолданылатын арнайы әлеуметтік желілерді құруға болады, олардың құрамында көмекші элементтер бар: экранды кеңейтудің түрлі жолдары, сөйлеу синтезі. Есту қабілеті нашар адамдар үшін қажетті ақпаратты жақсы жеткізудің жолдары бар – бұл мәтіннен мәтінге аударма бағдарламалары. Қазір денсаулық жағдайында да әлеуметтік желілер мен заманауи технологиялар адамға әлемнің кез келген нүктесінде білім алуға мүмкіндік береді.

Оқу үрдісіне әлеуметтік желілерді енгізуді қолдайтын қандай дәлелдер келтіруге болады? Әлеуметтік желілер ақпаратты мұғалімнен оқушыға жылдам беруге және керісінше, бірлескен ұжымдық білім беру мазмұнын құруға мүмкіндік береді. Әлеуметтік желілерді пайдалану кезінде коммуникацияға қатысушылар барлық жағдайда адамдармен байланысуға мүмкіндік беретін жаңа байланыс құралдарын игереді. Мұғалімдерге студенттің профилінде берілген, ол одан әрі білім беру процесінде қолдана алатын ақпаратты талдауға мүмкіндігі бар.

Гүлбақыт Мықтыбекқызы СЕЙІТМАН,
“Өрлеу” БАҰО” АҚФ Түркістан облысы және
Шымкент қаласы бойынша ПҚБАИ “Түркістан
облысы бойынша Өкілдігі” бөлімінің бас маманы