Қазақтың ұлттық ойындарын дәріптеудің маңызы

Халықтың дәстүрі бойынша, әдетте, ер адамдар жас балаларды тәрбиелеумен айналысқан. Ойындардағы ұлдар ересек ер адамдарға еліктеп, олардың экономикалық белсенділігін арттырды; қыздардың ойындарында отбасылық-неке және тұрмыстық қатынастар көрініс тапты. Көшпелі малшының өмірі жан – жақты физикалық дамуды қажет етті. Сондықтан халық ойындары әдетте өте ұтқыр болды, ойыншылар өздерінің күштері мен керемет ептіліктерін көрсетті.

Халық ойындары жануарларға, қоршаған ортаға ұқыпты қарауды көрсетті және тәрбиеледі. Халық шаруашылығының бір саласы аң аулау болғандықтан, қазақтарда аңдар мен құстардың қимылдарына еліктеу өнері ертеден-ақ танымал болған. Жануарлардың әдеттеріне еліктейтін ойындар әлі де кездеседі. Өз тәуелсіздігі үшін күрескен қазақ тайпалары көптеген соғыстар жүргізуге мәжбүр болды.

Өз ойындарында жігіттер көбінесе қорғаныс және алға жылжу болып бөлініп, соғыс қимылдарының қандай да бір түрін ойнады. Біздің заманымызда қазақтар арасында ырымдардың, діни наным-сенімдердің жаңғырығын көтеретін ойындар әлі де бар. Мысалы,” мырза-мырза “(лақап аты),” Ханды қарабасты “(“періште-хан”),” Ужымақ-тозақ “(“жұмақ-тозақ”). Рас, бүгінде олардың діни бағытын тек атаулармен ғана бағалауға болады.

Ал мұндай ойындардың нақты мазмұнын жалпыланған түрде жақсылық пен ;амандықтың мәңгілік күресі ретінде сипаттауға болады. Ежелгі заманнан бері бізге жеткен ойындардың көпшілігі өз мазмұнын өзгеріссіз сақтап келді, алайда тарихи даму процесінде өз атауын өзгертті: “Карагие” – “Найза лактыру”, “Аң аулау ” – “құс асу”, ” Какпа тас”- “Бестас” , “садақ ату” – “Жамбы ату” және тағы да басқа.

Осылайша, ұлттық ойындар, спорт түрлері сияқты, әртүрлі тарихи кезеңдерде халық өмірінің нақты және объективті көрінісі болды. Жас ұрпақ оларда тәрбие мектебінен өтті. Ұлттық ойын ретінде қандай ойын ойнаса да, олар осы уақытқа дейін өздерінің ықпалын сақтап келді. Ең әдемі атты ойынды “қыз қуу”ойыны деп атауға болады. Қыздар мен жігіттер арасында өткізілген ойын әлі де өзгеріссіз қалды.

Сонымен қатар, “алтыбақан”. Ауыл жастары үшін ойын-сауық ретінде құрылады. Бұл қазір ұлттық мерекелерге кіретін ойын түрлерінің бірі. Кештің басталуымен жастар көңіл көтеру үшін әткеншектің жанына жиналады. Алғашқы жұп серпіле бастағанда, басқа қыздар мен жігіттер әдемі түстермен ән айтты. Жиналған жастар да “ақ сүйек” ойынын ай жарығымен ойнайды.

Бұл ұлттық ойындардың бірі. Сонымен қатар, ат спорты, қыздар мен ұлдарға арналған ойындар бар. Сондай-ақ, сіздің ойыңызды жақсартатын ойындар бар. Солардың бірі  – “тоғыз құмалақ”. Бұл ойынның тарихы бұрыннан қалыптасқан. Екі ойыншы арасында арнайы тақтада ойнайды. Ойынға бағаланады интеллект және логика ойыншы.

Қорытындылай келе, осы уақытқа дейін мұра болған әр ойынның өз идеясы бар деп айта аламыз. Олардың әрқайсысы батылдық, ерлік пен білім әкеледі. Сондықтан да біз оларды сақтап, кейінгі ұрпаққа аманат етуіміз керек.

Шырын МАРАТҚЫЗЫ,
«Таң-Шолпаным» балабақшасының
тәрбиешісі, Алматы облысы, Ақсу ауданы

Понравился пост? Расскажи об этом своим друзьям!
Загрузка...

Добавить комментарий