ҚР Адам құқықтары жөніндегі уәкіл оқушыларды құқықтық оқытудың жетіспеушілігі туралы еске салды

Эльвира Әзімова ҚР Білім және ғылым министрлігіне балалардың құқықтық білім алуы үшін жасын төмендету бастамасымен үндеу жолдады.

Балаларға құқықтық бiлiмдi Қазақстандағы мектеп бағдарламасында көзделгеннен (14 жастан) ерте жастан беру қажет. Бұл туралы Дүниежүзілік балалар күніне орайластырылған онлайн-кездесу аясында ҚР-дағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл Эльвира Азимованың балалары айтты.

Іс-шара барысында Эльвира Әзімова 12-16 жас аралығындағы оқушыларды бүгінгі таңда қандай мәселелер толғандыратынын және олардың өз құқықтарын сақтау мәселелерінен қаншалықты хабардар екенін білу үшін бірнеше жасөспірімдермен әңгімелесті.

Адам құқықтары жөніндегі уәкіл балалардың ерте жастан бастап қандай да бір жолмен мемлекеттік институттармен және олардың күнделікті өмірдегі қызметінің нәтижесімен бетпе – бет келетініне, сондықтан олардың жұмыс принциптерімен танысуы керек екендігіне назар аударды. Олар мектеп бағдарламасы аясында “Адам және қоғам” пәнімен оқытылады, бұл пәнді оқыту тек 14 жастан басталады.

Эльвира Әзімованың пайымынша, бұл өте кеш, сондықтан ҚР Білім және ғылым министрлігі оны бұл пәнді оқыту жасын төмендету мәселесін қарастыруы керек. Бұл туралы ресми өтініш бүгін уәкілетті органға жіберілді.

“Білім және ғылым министрлігінен мектеп бағдарламасындағы құқықты ертерек, 14 жасқа дейін зерттеу бастамасын қолдауды сұраймын. Сонымен қатар, балаларға қосымша жүктемені арттырмаңыз және заманауи оқыту әдістерінің пікірталас, ойын формаларымен үйлесуін қамтамасыз етіңіз. Балалар Оқу уақытының қосымша сағаттарының шеңберінде Адам құқықтары туралы, яғни 14 жастан  жеке білім алатынына назар аудара отырып, осындай өтініш білдірді”, – деп атап өтті ҚР БҒМ-ге жүгінудегі адам құқықтары жөніндегі уәкіл.

Қазақстандық омбудсменнің айтуынша, қазіргі балалар интернетке өте ерте қол жеткізе алады, демек, кейбір жағдайларда оларды жаңылыстыруға қабілетті алуан түрлі ақпаратқа тап болуы мүмкін. Екінші жағынан, жекелеген жағдайларда Қазақстан заңнамасы соттың баланың пікірін тыңдау мақсатында балалардың 10 жастан бастап сот талқылауларына қатысу мүмкіндігін көздейді.

Уәкілмен әңгімелесу барысында балалар мектеп бағдарламасындағы құқықты ерте кезден үйрену туралы айтты. Сонымен, 12 жастағы Дарияның пікірінше, егер бала кем дегенде құқықтық мәдениеттің негіздерін иеленсе, қасында жақын туыстары болмаған кезде өзін қалай ұстау керектігін және қауіптен аулақ болуды біледі.

“Тақырып өте күрделі болғандықтан, бастауыш сыныптардан бастап балаларға ақпарат беруге болады, олар оқу процесін түсініп, құмар болуы тиіс, олар үшін қолайлы және қол жетімді болғаны дұрыс. Мен бұл пәнді шамамен 5-ші сыныптан бастап оқығым келеді және ақпарат қызықты әрі түсінікті болуы керек”, – деді қыз.

Эльвира Әзімованың пікірінше, мектеп оқушыларын құқықтық оқыту тақырыбы аясында әлеуметтік желілерді, интернет-кеңістікті дұрыс пайдалану дағдылары мен білімдері ерекше назар аударуға лайық. Бұл сонымен қатар Интернеттегі қудалауды болдырмайды. Бұл кибербуллинг деп аталады-интернеттегі байланыс құралдары арқылы біреуді қасақана және жүйелі түрде қорлау немесе бопсалау. Хабарланғандай, 2011-2019 жылдар аралығында Қазақстанның Интернет ассоциациясының атына осындай іс-әрекеттер туралы 19 000 өтініш келіп түскен. Бүгінгі таңда мектеп оқушылары кибербуллингке ұшырау қаупінің ерекше тобында, бұл коронавирустық пандемияның салдары болып табылатын білім беру жүйесінің онлайн-форматқа көшуі аясында одан да өзекті болып отыр.

“Мен кибербуллинг туралы жарты жыл бұрын білдім. Интернетте балаларды қорғау үшін сөздерді, пікірлер мен әрекеттерді сұрыптайтын адамдар болуы керек деп санаймын. Мен бұл тақырыпта анаммен сөйлесемін. Ол маған не істеу керектігін айтады. Егер сіз өзіңізді осындай қудалаудан қалай қорғауға болатындығы туралы, мектепте қайда бару керектігі туралы айтатын болсаңыз, бұл жақсы болады деп ойлаймын. Әлеуметтік желілерде өзіңіз туралы ең аз ақпарат болуы керек. Бәрі сен жүктеген постына, сенің өміріне әсер етеді. Өзіңіз туралы барлық ақпаратты жазып алудың қажеті жоқ, бұл қауіпсіз болмауы да мүмкін”, – деп есептейді 16 жастағы Арыстан.

“Кибербуллинг тек әлеуметтік желілерде ғана емес, топ болып құрылатын онлайн-ойындарда да бар, сен бүкіл әлеммен ойнай аласың. Мен кибербуллингті өзім анықтауға үйрендім, өйткені мен жеке өзіме кибербуллинг жасаған адамды кездестірдім. Сәйкесінше мен оны жай ғана бұғаттадым. Егер бұл әлеуметтік желілерде орын алса, онда сіз желі әкімшілеріне кибербуллинг туралы ақпарат пен дәлелдер беріп, осындай парақшалардың бұғатталуын сұрай аласыз. Бірақ егер біз 14 жасқа дейін мектепте өзімізді қалай қорғауға болатындығы туралы сөйлесетін болсақ, жақсы болар еді”, – деп қосты 12 жастағы Әмір.

Оқушылардың құқық негіздерін тереңірек зерттеуі шешуге көмектесетін тағы бір міндет – балаларға қатысты зорлық-зомбылыққа қарсы тұру туралы білімді қалыптастыру. Егер бала өмірде осындай жағдайға тап болса не істеу керек? Белгілі болғандай, балалар бұл туралы ойлайды және оларға бұл туралы білім жеткіліксіз.

“Мен біздің елде зорлық – зомбылықтың жиі кездесетін мәселе екенін білемін. Менде мұндай жағдайлар болмаған. Мен әрқашан жақындарыммен кеңесемін. Бірақ мен көшеде немесе үйде осындай зорлық-зомбылыққа ұшыраған құрдастарыммен сөйлестім, олар бұл туралы не істеу керектігін білмейді және өздерін қалай қорғау керектігін білмейді. Сондықтан, егер сабақтарда біз құқықтық мәдениеттің не екенін, зорлық – зомбылықтың не екенін, оның қалай көрінетінін және өзімізді қалай қорғауға болатындығы туралы сөйлесетін болсақ, бұл өте пайдалы болар еді”, – дейді 13 жасар Милана.

Балалардың Адам құқықтары жөніндегі уәкілмен кездесуі ЮНИСЕФ-тің “Kids Takeover” (“Рульдегі балалар”) жаһандық бастамасы аясында өтті. Бұл бастама балалар “жауапкершілікті өз мойнына алатын” немесе өз көзқарастарын білдіруге, идеяларын жүзеге асыруға және қоғамдастықта әрекет етуге мүмкіндік беретін сәттерді көрсетуге бағытталған. Мысалы, Парламентте сөйлейтін немесе іс-шараны жоспарлауға қатысатын балалар Kids Takeovers формаларының бірі болып табылады. Жаһандық жастардың Климаттық қозғалысы да тиісті үлгі болып табылады.

Жыл сайын 20 қарашада өте маңызды құжат – Бала құқықтары туралы конвенцияны қабылдауға арналған Дүниежүзілік балалар күні атап өтіледі.

Дүниежүзілік балалар күнгі мерекенің мақсаты – қазіргі заманғы балалық шақтың өзекті мәселелеріне назар аудару, басшылықтарды, қоғамдық ұйымдарды және әрбір адамды бүкіл әлемде балалардың ақыл-ой және дене дамуы үшін қалыпты жағдайларды қамтамасыз етуге бағытталған іс-әрекетке шақыру.

Понравился пост? Расскажи об этом своим друзьям!
Загрузка...

Добавить комментарий