Біртұтас тәрбие: нәтиже мен әрекеттер – Біртұтас тәрбие – құндылық негізі

Қазіргі қоғам балалардың тәрбиесі мен біліміне жоғары талаптар қояды. Осыған байланысты, жан-жақты дамуға бағытталған бағдарламалар бұрынғыдан да өзекті болып отыр. Осындай бастамалардың бірі – өскелең ұрпақты жан-жақты тәрбиелеу үшін үйлесімді жағдай жасауға ұмтылатын «Біртұтас тәрбие» бағдарламасы болып табылады. Білім алушылардың дамуы үшін бағдарламаны жүзеге асыруға барлық қызметкерлер өз үлесін қосады.

Бұл бағдарламаны білім беру ұйымы білім алушылардың ата-аналарымен, білім беру ұйымының әлеуметтік серіктестерімен тығыз байланыста және ынтымақтастықта тәрбие жұмысының негізгі құндылықтары аясында жүзеге асырылады. Біздің аудан бойынша жалпы білім беру ұйымдарында тәрбие жұмысын отыз екі мектеп директорының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасарлары, 24 мектеп тәлімгері және алты жүзден астам сынып жетекшілері жүргізеді. Қазіргі жағдайда үйлесімді және дербес тұлғаны тәрбиелеудің маңыздылығы білім беру мекемелері үшін басым міндетке айналуда.

Осыған байланысты ауданда «Біртұтас тәрбие» бағдарламасы белсенді түрде іске асырылуда, оның мақсаты – білім алушыларды дәстүрлер мен заманауи білім беру практикаларын ықпалдастыру арқылы жан-жақты дамыту болып табылады. Осы бағдарлама аясында мектептерде күн сайын балалардың моральдық, рухани және әлеуметтік қасиеттерін дамытуға бағытталған түрлі іс-шаралар ұйымдастырылады. Бағдарламаны іске асырудың ең табысты бағыттарының бірі – білім алушылардың үзіліс кезінде ұйымдастырылған бос уақытын өткізу. Балалар асық және тоғызқұмалақ сияқты дәстүрлі ұлттық ойындарды ойнай алады.

Бұл ойындар логикалық ойлау мен стратегиялық дағдыларды дамытып қана қоймай, оқушылар арасында серіктестік пен командалық рух сезімін нығайтады. Бос уақыттың ойын формасы үзілістерді қызықты және пайдалы етеді, мектеп ұжымында достық ахуал қалыптастыруға ықпал етеді. Бағдарламаның тағы да бір маңызды компоненті – бұл ата-аналардың баламен күн сайын 15 минуттық жеке әңгімелесуі болып табылады. Осы әңгімелер кезінде отбасындағы мінез-құлық, адамгершілік және қарым-қатынас мәселелері талқыланады. Ата-аналар мен балалар арасындағы байланысты нығайту сенiмдi ахуал қалыптастырады, онда балалар өз алаңдаушылықтары мен проблемаларымен ашық бөлiсе алады.

Бұл отбасындағы моральдық ахуалды жақсартып қана қоймай, анағұрлым тиімді тәрбиеге ықпал етеді. Аудан мектептерінде «Біртұтас тәрбие» бағдарламасы суды, тамақты, энергияны және басқа да табиғи ресурстарды ұтымды тұтынуды қалыптастыруға да назар аударады. Оқушылар табиғат пен ресурстарға саналы түрде қарауды үйренеді, бұл оларда экологиялық жауапкершілікті қалыптастыруға ықпал етеді. Мектептер аумақтарды тазалау мен экология сабақтарын қоса алғанда, қоршаған ортаны қорғау бойынша іс-шараларды белсенді жүргізуде, бұл балалардың табиғатқа деген құрметін қалыптастырады.

Бағдарлама аясында әдеттегі мектеп қоңыраудың орнына күйді пайдалану дәстүрге айналды. Бұл оқушыларға өз халқының мәдени тамырларын жақсы сезінуге мүмкіндік береді. Әрбір оқу аптасының басында бірінші сабақта оқушылар Қазақстан Республикасының әнұранын орындайды, бұл өз елінің патриоттық тәрбиесі мен мақтанышына ықпал етеді. Оқу процесінде тәрбие аспектісін күшейту үшін аптаның дәйексөздері – мақалдар, халық даналығы және ұлы тұлғалардың дана сөздері пайдаланылады. Бұл пікірлер сабақтар мен сабақтан тыс жұмыстар үшін лейтмотив болып табылады. Олар әрбір оқушы соларды көріп, ойлануы үшін ақпараттық стендтерде, LED-экрандарда, тақталарда орналастырылады.

Бұл сыни ойлауды дамытуға ықпал етеді және балаларда адамгершілік құндылықтарды қалыптастырады. Сондай-ақ, аудан мектептерінде балалардың шығармашылық және әлеуметтік дағдыларын дамытуға бағытталған «Қамқор», «Еңбегі адал – жас өрен», «Шабыт», «Smart bala», «Балалар кітапханасы» әлеуметтік жобаларын іске асыруға баса назар аударылады. Мектептерде ата-аналарды педагогикалық қолдау орталықтары, «Даналық мектептері» жұмыс істейді, онда олар балаларды тәрбиелеу және оларға білім беру бойынша кеңестер мен ұсынымдар ала алады, бұл өз кезегінде мектеп пен отбасы арасындағы байланысты нығайтады.

«Біртұтас тәрбие» бағдарламасы үйлесімді және саламатты қоғам құру жолындағы маңызды қадам болып табылады. Күтілетін нәтижелер әрбір баланың жеке дамуына ғана емес, жалпы қоғамның жай-күйіне де әсер етеді. Осы бағдарлама ұсынып отырған тәрбиеге интеграцияланған көзқарас қазіргі заманғы әлемде табысты өмір сүру үшін қажетті дағдылар мен қасиеттерге ие болашақ ұрпақты қалыптастыруға перспективалар жасайды. «Біртұтас тәрбие» бағдарламасын іске асыру уақыт талабына жауап беріп қана қоймай, өскелең ұрпақтың үйлесімді әрі жан-жақты дамуына берік іргетас қалайды.

Сауле АЛЬДИКЕНОВА,
Білім беру бөлімінің тәрбие жұмысы
бойынша әдіскері,Батыс Қазақстан облысы,
Бөрлі ауданы, Ақсай қаласы